శ్రీ గురుచరితం (ద్విసాహస్రి) - 3వ అధ్యాయము

|| అథ తృతీయోధ్యాయః ||

|| నామధారక ఉవాచ ||
త్రయ్యాత్మాసౌ కుతో జాతో భూమౌ నర ఇవేశ్వరః |
యం బ్రవీషి పరం బ్రహ్మ తన్మే శుశ్రూషవే వద || 1 ||

|| సిధ్ధ ఉవాచ ||
ధన్యో2స్యనుగృహీతో2సి యత్తే భక్తిరధోక్షజే |
సంజాతా భవబంధఘ్నీ హర్షో మే2తీవ వర్ధతే || 2 ||
కో2పి గాం పర్యటంతం మాం న పృచ్ఛతి గురోః కథాం |
త్వయ్యాద్య భక్తచంద్రేణ బోధాబ్ధిర్మే ప్రసూరితః || 3 ||
అనంతాః సంత్యనంతస్య లీలాః ప్రశ్నమృతేపి తాః |
న వక్తుర్యాంతి నిజధీ-పరిణామవిధిం స్మృతిం || 4 ||
కలౌ తు నాస్తికా మర్త్యాః తత్కథాశ్రవణాత్మకం |
ప్లవం తర్తుం భవాబ్ధిం నో విదుర్మజ్జంత్యతో2త్ర తే || 5 ||
యత్రాంబ్వవిత్తు తుష్ణోర్మిర్గ్రహాః కామదయో ధ్వనిః |
భోగో2పారే2త్ర నౌస్త్వేషా గురుర్నేతా కృపామరుత్ || 6 ||
తస్మాద్దిష్ట్యా సాధనాని ప్రాప్తాన్యత్రాప్యయత్నతః |
తరిష్యసి భవాబ్ధిం స్రాగతో వక్ష్యే కథాః శృణు || 7 ||
ఇత్యుక్త్వా2మరజాభీమాసఞ్గమే హ్యుపవిశ్య సః |
గుర్వధిష్ఠితకల్పద్రు-మూ2లేస్మై ప్రాహ సత్కథాః || 8 ||
ముముక్షుభేషజం ముక్త-జీవనం విషయీష్టదం |
శ్రీగురోశ్చరితం వాఘృద్దూరత్వాద్వచ్మి తే2ల్పకం || 9 ||
జగత్యేకార్ణవీభూతే శేషతల్పశ్రితో2స్పృహః |
నారాయణో జగత్స్రష్టుం మాయాముద్భావ్య సో2డజం || 10 ||
స్రష్టారం వ్యసృజత్సృష్ట్యై సప్తర్షీన్ సో2పి మానసాన్ |
తత్రైకో2త్రిస్తపశ్వీశో యస్యాభూద్భగవాన్ సుతః || 11 ||
ఋషేరత్రేస్తపో2ర్థస్య పాతివ్రత్యవిభూషితా |
ఆసీద్భార్యా2నసూయాఖ్యా త్రిలోక్యాం విశృతా సతీ || 12 ||
జాతోర్వీ మృదులార్కాగ్రీ శీతౌ మందో మరుద్భియా |
తస్యా దేవ్యాః పదాపాయ-భ్రాంత్యా22పుః శరణం హరిం || 13 ||
ఏకదా నారదో2ప్యేత్య తద్ధర్మాన్ బ్రహ్మవిష్ణ్వజాన్ |
ప్రాబ్రవీన్నేదృశీ సాధ్వీ సర్వదా2భ్యాగతప్రియా || 14 ||
ఇతి ఋషేర్వాక్యమాకర్ణ్య విషీదంత్య ఉపస్థితాః |
తద్దేవ్యో2సహమానా ద్రాగ్బభూవుర్మూర్ఛితా భృశం || 15 ||
పతివ్రతామానినీస్తాః సావిత్రీశ్రీశ్వరీస్త్రయః |
ఆశ్వాస్యాతిథివద్భూత్వా రోషాచ్ఛప్తుం సతీం యయుః || 16 ||
పతివ్రతాపి తాన్ దృష్ట్వా స్వాశ్రమాభ్యాతాన్ సురాన్ |
ప్రత్యుద్గత్వా సమానీయ స్వాసనే సమ్న్యవేశయత్ || 17 ||
వీజితాన్ కృతపచ్ఛౌచాన్ సూపవిష్టాన్ జగౌ సతీ |
స్వాగతం వో2ద్య కిం కార్యం మునిస్తు తపసే గతః || 18 ||
త ఊచుః సాద్వ్హి నో విద్మః తపః సక్తమనా మునిః |
కదా22యాతీత్యతో దేహి క్షుధితేభ్యో2న్నమాశ్వలం || 19 ||
ఇతి శృత్వా గిరస్తేషాం తథేత్యుక్త్వా గృహం గతా |
పాత్రాణ్యాసాద్య తేభ్యో2న్నం పరివిష్టం న్యవేదయత్ || 20 ||
త ఆహుః సాధ్వి నో దేహి నగ్నా భూత్వేత్యపేక్షితం |
నేదం చేద్రోచతే2న్యత్ర గచ్ఛామః క్షుధితా ఇతః || 21 ||
తచ్ఛృత్వాపి ప్రహస్యైషా ఋషేః సఞ్గాత్తపస్వినః |
పూతాయా మమ కామేన కిం భవేచ్చే2త్తథాకృతే || 22 ||
శప్త్వా గచ్ఛంతి విముఖా మహాంతో2మీ మమాత్మజాః |
ఇతి స్వగతముద్భావ్య తథేత్యుక్త్వాశుకం జహౌ || 23 ||
తదైవ తే2భవన్ బాలా నిర్వికారా అపీశ్వరాః |
జగత్సృడీశ్వరహరాః పాతివ్రత్యప్రభావతః || 24 ||
తాన్సా తథావిధాన్ ప్రేక్ష్య సచిత్రాభూద్భృతాంశుకా |
పయః ప్రసూత్యా ఇవాస్యాస్తదాలం స్తనతో2స్రవత్ || 25 ||
సపద్యోవాద్భుతావిష్టా ప్రేమ్ణా హృష్టతనూరుహా |
ప్రత్యేకం పాయయామాస క్షీరం తే2పి పపుర్ముదా || 26 ||
జగదుత్పత్తికరణ-సుశ్రాంత ఇవ విశ్వసృట్ |
పీత్వా పతివ్రతాస్తన్యం పరమాం శాంతిమాయయౌ || 27 ||
విశ్వంభరో-విశ్వరక్షా-క్రియాత్రస్త ఇవామలం |
పతివ్రతాపయః పాస్య పీనాం విశ్రాంతిమావిశత్ || 28 ||
హరస్తు విశ్వసమ్హార-కర్మతష్ట ఇవ క్షణాత్ |
సంత్యౌధస్యాశనాత్తృప్తః పుష్టివర్ధనతాం యయౌ || 29 ||
స్వధర్మజ్ఞాతతత్సత్త్వా పాయయిత్వా2పి తాన్యపః |
సా జగౌ తత్కథోద్ఘాతం ప్రేమ్ణా విన్యస్య పాలకే || 30 ||
అత్రాంతరే వనాదేత్య శృతగీతః సతీముఖాత్ |
సర్వం శృత్వేశ్వరాన్ జ్ఞాత్వా ధ్యానాన్నత్వా2స్తువన్ మునిః || 31 ||
విశ్వసర్గస్థితిప్రాంత-నిదానం విశ్వసాక్షిణం |
విష్ణుం విశ్వంభరం వందే విశ్వాద్యం విశ్వసంగ్రహం || 32 ||
తపస్తప్తం యదర్థం స త్వమేకో2పీశ లీలయా |
త్రిధా భూత్వాత్మనాత్మానం స్వైర్గుణై రమయస్యుత || 33 ||
అధ్యారోపాపవాదాభ్యాం సముద్భూతం జగత్తతః |
అహం మమాభిమానేన పార్థక్యం తస్య నాపరం || 34 ||
ఇతి స్తువతి తస్మిన్స్తే పాలకే బాలరూపతః |
స్థితా అప్యాద్యరూపైః స్వైః స్థిత్వోచుస్తం వరం వృణు || 35 ||
స ప్రాహ సాధ్వీం సుభగే బ్రహ్మవిష్ణుమహేశ్వరాః |
త్వద్భక్త్యాప్తా మనోదూరా అతో2భీష్టం వరం వృణు || 36 ||
సా2ప్యాహ సుతపః సృష్ట్యై త్రిధాభూతేన వై భవాన్ |
సృష్టో2మునాముమేవాతః పుత్రత్వేన వృణోత్వజం || 37 ||
ఋషిః సో2పీదమేవేష్టం మత్వా వవ్రే తదేవ హి |
విష్ణుః సర్వాత్మనా2హం తే మయా దత్తః కిలాబ్రవీత్ || 38 ||
పతివ్రతాప్రభావో2యం బాలా భూత్వేశ్వరాః స్థితాః |
స్వస్వప్రాగ్రూపతో2ప్యేతే స్వం స్వం స్థానం యయుస్త్రయః || 39 ||
పృథఞ్ నామాని బాలేభ్యో దదౌ తేభ్యో2ర్థవిన్మునిః |
పూర్ణత్వేన మయా2హం తే దత్త ఇత్యుక్తవాన్ స్వయం || 40 ||
భగవానితి నామ్నైనం మునిర్దత్తం చకార సః |
బ్రహ్మాంశం చందనాచ్చంద్రమౌగ్రం దుర్వాససన్ తథా || 41 ||
త్రయాణామప్యయం సాక్షాత్ దత్తస్తు భగవాన్ స్వయం |
శృత్యన్విష్టాఞ్ఘ్ర్యబ్జరేణుః సచ్చిదానందవిగ్రహః || 42 ||
సదేష్టయోగసం విద్దః స్మర్తృగామీ క్షణే క్షణే |
చణ్డో2ప్యన్యో2నుగ్రహాశీచ్చంద్రో జననవర్ధనః || 43 ||
దుర్వాసః శాపమాశృత్య భూదేవార్థమనంతశః |
ధృత్వావతారాన్ కార్యాంతే లీలాకాయాన్ జహాత్యజః || 44 ||
పురానుగ్రహకార్యార్థం అవతీర్ణః స్వయం కిల |
దత్తరూపేణ కార్యస్య నిత్యత్వాన్నాముమత్యజత్ || 45 ||

|| నామధారక ఉవాచ ||
కృతో దుర్వాససా శప్తః శాపో2వ్యక్తే కథం వద |
లగ్నః పరావరే2ముం మే సంశయం ఛేత్తుమర్హసి || 46 ||

|| సిధ్ధ ఉవాచ ||
భక్తాధీనతయాత్వేష భగవాన్ భక్తిభావనః |
అవ్యక్తో2ప్యస్తి సువ్యక్తః పూర్ణా2తో2త్ర సహిష్ణుతా || 47 ||
పురాంబరీషనామైకో భక్తో భాగవతోత్తమః |
ఏకాదశీవ్రతపర ఆసీదభ్యాగతార్చకః || 48 ||
ఏకదా వ్రతభఞ్గాయ పారణాహే తదాలయం |
చణ్డః ప్రాప్యాహ దుర్వాసా భోజనం మే2ర్పయేతి చ || 49 ||
దాస్యామీత్యుక్తవత్యస్మిన్ గత్వా స్నాతుం నదీమరం |
ఛిద్రాన్వేషీ తత్ర తస్థౌ తరితుం పారణాక్షణం || 50 ||
సో2ప్యభుక్తే మునౌ భోజ్యం నాన్యథా వ్రతభఞ్గభీః |
తీర్థాత్తూభయసిధ్ధిర్మ ఇతి మత్వా పపౌ జలం || 51 ||
తదైత్యాహ మునిః పీతం హిత్వా మాం క్షుధితం యతః |
దుర్భగానేన దోషేణ భ్రమిష్యసి భవే భవే || 52 ||
ఇత్యుక్తః సో2ప్యజం భీతో దధ్యౌ స్వకులదైవతం |
స్వదాసజీవనం విష్ణుం సోప్యాగత్యాహ తం మునిం || 53 ||
మునే మోహం న తే వాక్యం శాపం దేహి తమేవ మే |
నాయం సోఢుం ప్రభుర్భక్త-వాత్సల్యాన్మే సహిష్ణుతా || 54 ||
ఇత్యాకర్ణ్య మునిర్మత్వా భువ్యయం దుర్లభో నృణాం |
అంబరీషప్రభావేణ శాపసంబంధకారణాత్ || 55 ||
భవిష్యత్యత్ర సులభస్తచ్ఛపామ్యేనమిత్యసౌ |
తం శశాపాప్యజః శాపాత్ బహుధావతరత్యజః || 56 ||
అస్యావతారా మత్స్యాద్యాః పురాణోక్తా హి విశృతాః |
ద్వివారమావిరాసీత్స దీనాన్ త్రాతుం జనాన్ కలౌ || 57 ||
అద్యాపి తౌ కామదౌ స్తః పామరాగోచరౌ కలౌ |
యతకాలకలౌ ద్రాక్శం సిధ్ధ్యేన్నాన్యదతో2వితః || 58 ||

|| ఇతి శ్రీగురుచరితే జ్ఞానయోగే దత్తావతారకథనం నామ తృతీయోధ్యాయః ||